Zowel vrijdag als zondag werd de bijl zorgvuldig aan de stam van de rechtsstaat gezet. Onafhankelijk onderzoeker Pieter van Vollenhoven hield bij Pauw en Witteman een gloedvol betoog voor een wettelijke regeling om in ons kikkerland het ‘onafhankelijk onderzoek’ nu eindelijk eens echt onafhankelijk te maken.

Van Vollenhoven riep dat veel vaker. Belangrijkste argument: als er ellendige zaken hebben plaatsgevonden is niemand geïnteresseerd in de waarheid. Een zogenaamde onderzoekscommissie (let maar eens op, ze noemen zo’n commissie altijd ‘onafhankelijk’) doet vast zijn of haar stinkende best maar je weet nooit wat je uiteindelijk op je bordje krijgt. Het wordt dus hoog tijd voor een deugdelijke wet op de onafhankelijke onderzoekscommissie. En tot die er is, vertrouw dan alleen parlementaire- of raadsenquêtes.

Het was bijna stuitend hoe vaak wij van de pers na het trapincident in Utrecht om de oren zijn geslagen, vooral door bestuurders en leiders van de coalitiepartijen, met de ‘onafhankelijkheid’ van de commissie Schutte. En wee degene die het in zijn of haar hoofd haalde om dat ‘onafhankelijke’ in twijfel te trekken, simpelweg omdat onafhankelijk niet bestaat zonder een deugdelijke wettelijke basis. Dan waren wij de zure azijnpissers die alles standaard wantrouwen. Inderdaad, geloven doe je in kerk, moskee of synagoge en een gezond wantrouwen is van levensbelang bij dit werk. Fijn om daarin gesteund te worden door de professor.

Jammer blijft dat ook het rapportje van zijn organisatie maar een heel klein onderdeel van dat trapincident onderzocht en op basis van de uitkomsten concludeerde dat een diepgravend onderzoek onnodig was. Nu was ik verrast om tijdens het afscheid van de vorige burgemeester Brouwer te vernemen dat zij en Van Vollenhoven vrienden voor het leven zijn. Maar bij de raad van hem lijkt me zoiets geen rol te spelen. Werken als vrienden en afrekenen als vijanden.

Zondag ging het bij het tv-programma Zembla over de uitwassen van de Algemene Wet Bestuursrecht en de werking van de Raad van State, het hoogste bestuursrechtorgaan van dit land. Querulant Twan Tak en Luis in de Pels Kees van Oosten namen de manier waarop het bestuursrecht in Nederland werkt krachtig op de korrel. Niet iedereen zal weten dat Beatrix voorzitter is van de Raad. Vandaar dat vice-voorzitter Herman Tjeenk Willink de echte baas is.

De PvdA'er was jaren voorzitter van de Eerste Kamer en is als bijna 68-jarige al ruim een decennium officieel de onderkoning van ons land. Hij schoot uit zijn slof toen de heren suggereerden dat de staatsraden - vaak juridisch ongeschoolde ex-ministers of -burgemeesters - niet onafhankelijk zouden zijn. Volgens Willink volkomen onterecht en zelfs stigmatiserend. Grappig dat hij uiteindelijk wel concludeerde dat het niet helemaal goed gaat met de werking van de Raad van State en dat eens onderzocht moet worden waarom burgers niet blij zijn met de Raad. Welk een inzicht als in de praktijk mensen vaak decennia zaak op zaak winnen maar toch vermorzeld worden door hun stadsbestuur. Ik zou zeggen Pieter: help de querulerende luizen en pak dat zaakje ook eens aan.