Klik hier voor een vergroting

Sinds vorig jaar maak ik onderscheid tussen nacht en De Nacht. 'De Nacht' is een speciale nacht, die maar een keer per jaar is. Vorig jaar was ik er voor het eerst als bezoeker bij. In dit meest poëtische deel van het etmaal staat de poëzie in het middelpunt van de belangstelling, het is de 'Nacht van de Poëzie'.

Net als sommige fotografen, lijken ook dichters een zwak voor de nacht te hebben. Altijd weer vanuit het eigen perspectief, zoals ook iedere nachtfoto weer anders is. Waar ik m'n camera meesleep, heeft de dichter weer andere bagage. En in plaats van lege film heeft de dichter een hart dat overloopt.

In de poëzie is de nacht vaker het decor, dan dat het onderwerp is. De verliefde dichter, die de duisternis van de nacht verlicht met de gedachten aan z'n geliefde. Of hij vergelijkt de stilte van de nacht met de leegte als ze niet bij hem is. En natuurlijk is de nacht het decor voor het moment dat de liefde wordt ontdekt, of bedreven.

Van Remco Campert, de hoofdgast van 'De Nacht' dit jaar, vond ik het gedicht 'In het donker'. De nacht als decor voor spooksels, en reflecties. Daarnaast vond ik op gedichten.nl meer dan 12.000 gedichten met nacht. Ik heb ze niet allemaal gelezen, maar de nacht blijkt een veelzijdig decor, voor alle mogelijke situaties.

Soms maak ik een foto waarvan ik denk dat het een poëtisch beeld is. Met poëtisch bedoel ik dan sfeervol. Ik hou van foto's die niet echt een onderwerp hebben, maar een thema dat door de sfeer bepaald wordt.

Juist doordat in een nachtfoto het onderwerp niet direct zichtbaar is, zie je meer dan alleen het plaatje. Het toont de sfeer van de locatie, de eenzaamheid in de leegte, en nog veel meer. Het is maar net wat de kijker er in wil zien, beelden zijn soms minder dwingend dan woorden.

Waar je in een gedicht makkelijk praat over dichterlijke vrijheden, ligt in de fotografie alles vast. Fotografie is een weergave van de werkelijkheid. Het is wat het is. Zoals "De Nacht" niet zomaar een nacht is, wil ik met m'n nachtfoto's dingen laten zien die meer zijn dan dat wat ze zijn.

Frans de Jonge

Twee gedichten van Remco Campert, de hoofdgast op
De Nacht van de Poezie (link naar website), op 20 september.


Nacht
Wereld van aarde,
alle lichten uit.


Slapend lichaam van grond,

geurige lieve mandarijn,
hangend aan je gedroomde takje
in de nachtgaard.
Regen in juli,
liefde in woorden.
Je lichaam slaapt
als de schim van jonge bomen.


-------------------------------------
uit: 'Alle bundels gedichten', 1976.


In het donker
Soms zie ik spoken
's avonds laat op straat
in een vuilwitte jurk
jij die niet bestaat
of mager in een pak
van vooroorlogse snit
mijn vaders gelaat
of tot mijn schrik
in een spiegelruit
mezelf die verdergaat.
----------------------
uit: 'Dichter', 1995.